Nad Krutynią

Leśniczówka Pranie zasłynęła z licznych wizyt Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Pierwszy raz poeta pojawił się nad jeziorem Nidzkim w 1950 roku i przyjeżdżał tam co roku, przez trzy lata. To właśnie tutaj w urokliwie położonej leśniczówce poeta napisał jedne z najważniejszych dzieł w swoim dorobku literackim jak Kroniki Olsztyńskie, Niobe czy Wit Stwosz. Piękno pobliskich krajobrazów było nie lada natchnieniem dla poety, który spędził tutaj jeden z najważniejszych okresów w swoim życiu. Obecnie leśniczówka otwarta jest dla zwiedzających. Ponadto w okresie wakacyjnym odbywają się tutaj regularnie liczne imprezy kulturalne.

Śluza komorowa Guzianka stanowi główny węzeł komunikacyjny między Jeziorem Bełdany, a Guzianką Małą oraz dalej jeziorem Nidzkim. Pozwala pokonać 2 metrową różnicę poziomów między jeziorami. Stanowi łącznik Rucianego-Nidy z resztą szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Przeprawa, trwająca 10-20 minut, jest możliwa zarówno dla dużych jednostek – jak statki Żeglugi Mazurskiej; zwykłych jachtów, a także dla amatorów spływów kajakowych. Śluza działa od roku 1900, czyli już ponad 100 lat.

Od lat 50. w miejscowości Popielno położonej w Puszczy Piskiej, nad jeziorem Śniardwy funkcjonuje placówka Polskiej Akademii Nauk (PAN). Zasadniczym celem jej utworzenia było prace mające na kierunku ochronę oraz ratowanie przyrody. Przy placówce działa muzeum. Od początku istnienia stacji badawczej PAN w Popielno poczyniono wiele istotnych zadań, z pośród których wymienić należy m.in. program hodowli konika polskiego czy funkcjonowanie jedynej w naszym kraju hodowli fermowej bobrów.

Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie daje doskonałą okazję to bliskiego kontaktu ze zwierzętami najróżniejszej maści, jakie spotkać można normalnie w mazurskich lasach. Spotkać tutaj można wilki, sarny, jelenie, tarpany, dziki, konie, łosie i wiele innych gatunków zwierząt. Wiele zwierząt jest oswojonych daje to możliwość bardzo bliskiego kontaktów z nimi, co jest bez wątpienia nie lada atrakcją przede wszystkim dla małych dzieci.

Wojnowo odznaczyło się na mapie tutejszych terenów jako niezwykle ważne miejsce pod względem sakralnym. Nad jeziorem Duś, w zachodniej części wsi znajduje się Klasztor Staroobrzędówców (starowierców). Historia klasztoru rozpoczęła się już w roku 1836 roku, kiedy to Ławrientij Rastropin założył w tym miejscu pustelnię. Dopiero 41 lat później pustelnia przekształcona została w klasztor, którym obecnie opiekuje się Krzysztof Ludwikowski. Przy klasztorze znajduje się cmentarz, na którym spoczywają starowiercy ze wsi Wojnowo.

Początki cerkwi prawosławnej w Wojnowie sięgają lat 20. XX wieku. Z inicjatywy ks. Aleksandra Awajewa w latach 1921-1923 powstała tutaj cerkiew pod wezwaniem Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny. Ten sam duchowny założył tutaj w latach 30. żeńską wspólnotę menastyczną. Główną misją sióstr mieszkających w Wojnowie była edukacja tutejszych dzieci wyznania prawosławnego oraz niesienie nauk wśród staoobrzędowców. Z najnowszych dziejów wojnowskiej cerkwi wymienić należy powołanie do życia w 1995 roku przez Arcybiskupa Sawę Żeńskiego Domu Zakonnego pod wezwaniem Opieki Matki Bożej. W 1999 roku cerkiew otrzymała cząsteczki relikwii Świętych Starców.